ESKİ TEKNİKLER YENİ ZİNCİRLER: AZİZ NESİN VE NEILL GAIMAN’DAN YALANLAMA VE FORMÜL MASALLAR
(Old Techniques New Chains: Tall and Formula Tales from Aziz Nesin and Neill Gaiman )

Yazar : Çiğdem Kara    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2024
Sayı : 368
Sayfa : 1-16
    


Özet
Masal çocuklar kadar yetişkinler için de üretilen bir türdür. Geleneksel masallar sadece sözlü kültürde anlatılarak yaşatılmamaktadır. Yazılı kültürde hem yeniden anlatımlarla hem de motif, karakter, tema, olay örgüsü gibi bileşenleriyle özgün kurgu eserlerin oluşturulmasında kaynaklık ederek de canlılığını korumaktadır. Ama bazen masal türünün özel anlatı yapısına, kalıplarına sahip bazı tipleri de özgün kurgu eserlerin üretiminde kullanılmaktadır. İşte bu yazıda sözlü kültürdeki masallarda görülen tekerleme, yalanlama, formül (birikimli ya da zincir) anlatım yapılarından Aziz Nesin ve Neil Gaiman’ın nasıl yararlandıkları konu edilmektedir. Yazıyla geleneksel anlatıların sadece içerik ve motif açısından değil, anlatım teknikleri açısından da kurgu yazarlığına kaynaklık ettiğinin gösterilmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca masal tekniklerinin sadece çocuk edebiyatında değil yetişkinler için kaleme alınmış eserlerde ve gülmece, fantastik, bilim kurgu gibi çok farklı edebi türlerde de kullanılabileceğinin de örneklenmesi amaçlanmaktadır. Aziz Nesin genellikle gerçekçi ortam ve dekor içine eserlerini oturtan bir güldürü yazarıdır. Yazar, masal dinleyerek büyümüştür. Onun bazı özgün eserleri masal türündedir. Hedef okur kitlesi de çoğunlukla yetişkinlerdir. Neil Gaiman fantastik, bilim kurgu, çocuk edebiyatı gibi çoklu alanda eserler üretmektedir. Masalları oldukça seven yazarın geleneksel masalları yeniden anlattığı ve yeniden yorumladığı bazı eserleri de vardır. Makalede öncelikle söz konusu anlatım biçimleri ele alınmakta, sonra çağdaş edebiyatta masallardan yararlanılmasının nedenleri saptanmakta, ardından Nesin ve Gaiman’ın folklor ve masalla olan ilişkisine değinilmekte, son olarak da bu anlatım biçimlerinin kullanıldığı Gaiman ve Nesin’e ait seçilmiş eserler incelenmektedir. Makalede değerlendirilen eserler şunlardır: Nesin’den “Bizim Eve Amerikalı Misafir Gelecek” ve “Konserve Kutusu” öyküleri ile “Bay Öküz ve Bay Ahmet” adlı masal; Gaiman’dan “Çılgın Saç”, “Babam Süt Peşinde”, “The Day I Swapped My Dad for Two Golgfish” adlı kitaplar.

Anahtar Kelimeler
Aziz Nesin, Neil Gaiman, yalanlama masal, formül masal, tekerleme

Abstract
Folktales are a genre produced for adults as well as children. Folktales are not only told in oral culture. In written culture, folktale maintains its vitality both through retellings and as a source for creation of authentic fictional works with its components such as motifs, characters, themes and plots. But sometimes some types of folktales with special narrative structures and patterns are used in the production of authentic fictional works. In this article are discussed that how Aziz Nesin and Neil Gaiman drawn on rhyme, tall tale and formula (cumulative or chain) narrative structures of folktale. The article aims to show that traditional narratives are a source of fiction writing not only in terms of content and motif, but also in terms of narrative techniques. It is also aimed to illustrate that fairy tale techniques can be used not only in children's literature, but also in works written for adults and in many different literary genres such as comedy, fantasy and science fiction. Aziz Nesin is a comedy writer who generally used realistic settings in his works. The author grew up listening to folktales. His some authentic works is the folktale genre. His target readers are mostly adults. Neil Gaiman produces works in multiple genre such as fantasy, science fiction and children's literature. The author, who loves fairy tales, also has some works in which he retells and reinterprets folktales. In the article, firstly, the narrative structures mentioned above are discussed, then, the reasons for using fairy tales in contemporary literature are determined; later, Nesin and Gaiman's relationship with folklore and fairy tales is mentioned; finally, selected works of Gaiman and Nesin in which these patterns of narrative were used are examined. The works evaluated in the article are: The stories “An American Guest Will Come to Our House” and “The Canning Can”, and the tale called “Mr. Ox and Mr. Ahmet” by Nesin; the books titled “Crazy Hair”, “Fortunately, The Milk”, and “The Day I Swapped My Father for Two Golgfish” by Gaiman.

Keywords
Aziz Nesin, Neil Gaiman, tall tale, formula tale, rhyme