Yazar	: Ali Özkan Çakırlar
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2024
Sayı	: 368
Sayfa	: 42-56

Özet
Hem bir bilim dalı hem de bir uygulama alanı olarak haritacılık, çeşitli amaçlar doğrultusunda insanlığa hizmet edegelmiştir. Haritacılığın erken dönemlerinde haritalar, üretimleri sırasında kullanılan bilimsel gözlem süreçleri, matematiksel hesaplamalar ve estetik becerilerin katkısıyla coğrafi gerçekliği olduğu gibi gösteren, bütünüyle teknik ve sanatsal ürünler olarak görülürdü. Ancak zamanla belirli gruplar, toplumlar ya da ulusların, ekonomik, kültürel ve ideolojik konum ve çıkarlarını yansıtan ve seçili gerçekliğe dayanan yeniden yaratımlar olarak ele alınmaya başladılar. Bu da, erken dönemlerinden bu yana haritaların, edebiyat alanında, özellikle de şiirde imge, eğretileme ya da simge olarak kullanılmasını beraberinde getirdi. Böylelikle haritalar, edebiyatla ilişkileri çerçevesinde, temsil ettiklerinden daha fazlasını, bazı durumlarda da daha azını akla getirip ima eden etkileyici metinlere dönüşüp özellikle şairlerin imgelemine hitabeden bir gönderge kaynağına ya da sanat yapıtına evrildiler. Bu makale, haritaların oluşturulması ve yorumlanması sürecindeki değişimler bağlamında, harita imgesinin şiirsel metinlerde nasıl kullanıldığı konusuna odaklanacaktır. Bu amaçla, İngilizce yazılmış ya da İngilizce’ye çevrilmiş şiirlerden oluşan bir seçki irdelenecektir. Bu şiirler haritaları konu alıp esin kaynağı olarak kullanır, simgesel anlamlarını yorumlarken, seçili gerçekliği olduğu gibi ya da bozarak temsil eden ikili niteliklerini sorgularlar. İki kategoride incelenecek şiirlerden ilk kategoriye ait olanlar, özünde haritaları, tekdüze yaşamlarından uzaklaşmak ya da yeni yerler keşfedip yeni deneyimler kazanarak yaşamlarını zenginleştirmek isteyen kişilere ses verir. İkinci kategoride yer alan şiirlerin kişileri ise, haritaların, kendi sınırlı yetenekleriyle insanların sınırsız beklentileri arasındaki çelişkiden kaynaklanan kısıt ve yetersizliklerine odaklanır.

Anahtar Kelimeler
imgelem, şiir, edebiyat, haritalar, haritabilim

Abstract
Cartography has long been serving humanity for various purposes. In the earlier periods of map-making, maps were regarded as purely technical products representing the geographical reality just as it was. In the course of time, however, they started to be seen as the recreation of a selective reality reflecting on the economic, cultural, and ideological positions and interests of certain groups, societies, or nations. This has led maps to be employed as images, metaphors, or symbols to be used in literature, particularly in poetry. Thus, maps have become impressively alluring texts to entail more than they represent, which provides them with the power of being a source of reference as well as a work of art appealing to the imagination of poets. In this context, this essay focuses on how the map image has been used particularly in poetic texts with respect to the changing perceptions about the making and reading of maps. For this purpose, a selection of poems, written in or translated into English, will be analyzed. These poems, which will be examined under two categories, use maps as their subject matter or source of inspiration, play with their metaphorical or symbolic meanings, and refer to their dual nature as both the representation and distortion of selective reality.

Keywords
imagination, poetry, literature, maps, cartography